Keuringsdienst van waarde

Op 22 september 2016 zond de 'Keuringsdienst van waarde' op NPO3 een reportage uit over Whey eiwitten.

Ik had de tijd en datum genoteerd, want ik wilde wel zien en horen wat de bevindingen waren.

De handel in Whey en andere eiwitten is 'booming' en in Amerika lopen er momenteel diverse 'Law Suits' tegen grote merken, omdat het percentage hele eiwitten die op de label vermeld worden, niet overeenkomen met wat er daadwerkelijk in de emmer zit.

Omdat ook in Nederland enkele 'producenten' niet vies zijn van dit soort 'verfraaiing' van hun handelswaar, hoopte ik in het programma enige laboratoriumtesten van gerenommeerde merken voorgeschoteld te krijgen, maar niets was minder waar.

Aanleiding tot de reportage, was de vraag van enkele proteïneshake slobberende rugbyspelers, die graag wilden weten wat er nu precies in hun product zat. En dus gingen de verslaggevers van de 'Keuringsdienst van Waarde' op onderzoek uit. Dat onderzoek beperkte zich tot enige telefoongesprekken met de woordvoerders van de diverse merken en wat bezoeken op locatie.

Wat ontdekten de ijverige speurneuzen van dit programma? [tromgeroffel] Whey!! Zij ontdekten dat er Whey in de potten zat!!

Deze onthulling bleek het meest verlichtende moment van het programma te zijn.

Toen de razende reporters bij meerdere gelegenheden aan hun gastheren/dames vroegen of dit nu was 'wat die Fitnessgasten gebruiken?', was de bevooroordeelde toon wel gezet en begreep ik meteen dat ik geen objectieve journalistiek hoefde te verwachten.

'Dus hier krijg je spieren van?' was nog zo'n sarcastische vraag, die er aan de geïnterviewde personen gesteld werd.

Ook het vraaggesprek met een verkoper in een supplementenwinkel, die duidelijk zelf een 'Fitnessgast' is, leverde niet veel deskundige uitleg op. Tenenkrommend!

Een aantal stellingen die in deze uitzendingen werden geponeerd, wil ik hier even adresseren.

Ten 1e: Whey is een onnut restproduct, wat overblijft na de kaasbereiding.

Ten 2e: 2 glazen chocomel doet net zoveel voor je spierherstel als een shake met Whey, dus het supplementeren met Whey is totaal overbodig.

Ten 3e: 'Dus hier krijg je spieren van?'

Ten 4e: De prijsverschillen zitten in de merknaam.

Laat ik beginnen met de stelling dat Whey een restproduct (afvalproduct werd er zelfs beweerd) is na de bereiding van Kaas. Welnu, de eiwitten in melk bestaan uit langzaam verteerbare (Casseïne) eiwitten en snel verteerbare (Whey) eiwitten en daar ligt al meteen de toepassing voor krachtsporters en andere atleten in opgesloten.

Alle voedingstoffen die een mens consumeert, worden in het spijsverteringskanaal afgebroken en via de bloedbaan getransporteerd naar diverse delen van het lichaam. Zo ook eiwitten. Deze worden in het spijsverteringskanaal afgebroken tot zijn kleinste bouwstenen, aminozuren, waarna deze getransporteerd worden door het lichaam en benut kunnen worden voor spierherstel.

Whey is een eiwitsoort die zeer snel afgebroken wordt en al vanaf zo'n 20 minuten na consumptie de spieren van bouwstenen voorziet. Casseïne daarentegen wordt zeer gelijkmatig aan het lichaam afgegeven, tot wel 6 uur.

Atleten die zeer intensief trainen, richten trauma aan in de spieren, waarbij microrupturen in het spierweefsel ontstaan. Het lichaam heeft de sterke neiging tot 'supercompensatie', wat wil zeggen dat de spieren na herstel, groter en sterker zijn dan voorheen. Zo is het lichaam voorbereid op een volgende aanslag op de spieren. Voor dit herstel of 'supercompensatie' heeft het lichaam bouwstenen, namelijk eiwitten nodig.

Atleten en trainers hechten er grote waarde aan om dit herstel zo spoedig mogelijk te laten beginnen, liefst direct na de training. Whey-eiwit is hier, vanwege zijn snelle absorptie, bij uitstek geschikt voor.

De tweede stelling, namelijk dat 2 glazen chocomel net zoveel voor je doen na een training, is deels juist. Dit komt omdat het zowel snelle (Whey) als langzame (Casseïne) eiwitten bevat. Hier zijn echter enkele kanttekeningen te plaatsen. Het betreft hier een Britse studie*, waarbij het spierherstellende effect van halfvolle melk na de training gemeten is. De testpersonen waren 24 jonge mannen van gemiddeld 21 jaar, die nog nooit met gewichten getraind hadden (!).

Nu hoef je geen deskundige te zijn, om te begrijpen dat ongetrainde personen over veel minder spiermassa beschikken en ook veel minder intensief kunnen trainen dan atleten die al jarenlang aan krachttraining doen. Vanzelfsprekend heeft een gevorderd atleet een hogere eiwitsynthese dan een ongetraind persoon en dus ook een hogere behoefte aan spierherstellende bouwstenen.

Daar valt ook nog aan toe te voegen, dat wedstrijdatleten die hormoonproducten gebruiken, ook weer een hogere eiwitsynthese hebben dan hun niet gebruikende medesporters. Die 2 glaasjes chocomel gaan je daarbij niet helpen.

Daarbij dien je te weten, dat er in chocomel veel room en suiker zit, iets waar een atleet die een laag lichaamsvetpercentage verlangt, niet op zit te wachten.

Ter loops zij opgemerkt, dat ook in ziekenhuizen gretig gebruik wordt gemaakt van eiwitshakes. Van oncologische en verbrande patiënten, tot patiënten met verstoorde voedingspatronen of eiwittekort. Geen ziekenhuis die zijn patiënten chocomel voorschrijft.

Ten derde de opmerking 'dat je hier dus spieren van krijgt'. Dit is per definitie een bedrieglijke voorstelling van zaken. Van het opslobberen van eiwitshakes krijg je geen spieren!

Er zijn wat meer processen betrokken bij het opbouwen van spiermassa (hypertrofie), dan alleen het nuttigen van eiwitshakes. Hiertoe dient de spier regelmatig een prikkel (training) aangeboden te krijgen en moet het lichaam van de juiste voeding te worden voorzien.

Je leest het goed, 'voeding'.

Elke trainer zal je vertellen dat eiwitshakes slechts een 'aanvulling' (supplement) op jouw voeding dienen te zijn. Het merendeel van je eiwitten dien je te halen uit je voeding, zoals vis, kip, eieren, vlees en zuivel. Atleten worden aanbevolen om zo'n 2 gram eiwitten per kilo lichaamsgewicht te consumeren. Dus een man van 80 kg is gebaat bij 160 gram eiwit per dag. Nu vinden veel mensen het moeilijk om dit voor 100% uit hun voeding te halen. Supplementeren met een eiwitshake kan dan een makkelijke hulp zijn, in het bijzonder direct na de training, wanneer het direct stoppen van spierafbraak wenselijk is.

De uitzending van 'De keuringsdienst van Waarde' heeft ons dus niet veel meer geleerd, dan dat er Whey eiwitten in de potten met Whey zitten.

De grote vraag die onbeantwoord bleef was, waarom het ene merk zoveel duurder is dan de andere, terwijl Whey gewoon Whey is, toch?

Whey is inderdaad Whey, maar het prijsverschil zit hem voornamelijk in de misstanden die ik in het begin van dit blog genoemd heb.

Hoeveel volledig Whey eiwit zit er nu in de emmer? Je kunt 5 verschillende merken nemen, waarvan de emmers alle vijf een inhoud van 2 kg hebben. Het probleem is, dat in geen enkele emmer, van geen enkel merk, ook daadwerkelijk 2 kg Whey zit. Natuurlijk moet de Whey op smaak gebracht worden, dus worden er hulpstoffen gebruikt, zoals geur en smaakstoffen. Dat is normaal en zeg nou zelf, we willen toch allemaal een shake die aangenaam smaakt en ruikt?

Het probleem zit hem in de winstmarges die de producenten hanteren, die is bij de ene producent groter dan bij de andere. Om zoveel mogelijk winst te behalen, besluiten veel producenten om er meer goedkopere hulpstoffen aan toe te voegen, zoals Maltodextrine, Creatine en goedkope, nutteloze aminozuren. Op deze manier worden veel labaratoriumtesten gemanipuleerd. De laboratoria kijken naar de omzetting in stikstof. Hoe hoger de stikstofwaarden, hoe hoger de kwaliteit van het product. Niet dus! Ook de genoemde hulpstoffen zorgen voor hogere waarden in de stikstofstesten, zodat het lijkt alsof je veel hele eiwitten voor je geld krijgt.

In diverse emmers van diverse producenten, met allemaal een inhoud van 2 kg, zit dus vaak een net zo diverse hoeveelheid hele eiwitten. De ene producent vult zijn emmers met 50% Whey en de andere met 65% Whey. De rest van het product bestaat uit hulpstoffen. Dat is niet verboden. Het mag allemaal, mits het eerlijk op de label wordt vermeld. En dat is nu juist de reden van de 'Law Suits' die er momenteel tegen gerenommeerde merken in Amerika worden gevoerd. De label dekt in veel gevallen niet de inhoud.

De prijsverschillen zitten dus niet direct in de merknaam, maar in hoe zuiver het product is wat een producent aanbiedt.

Kun je je daartegen beschermen? Nooit helemaal, maar houdt één gulden regel in gedachte; 'Haal je eiwitten voornamelijk uit echte voeding en laat de shakes slechts een aanvulling zijn.'

Echte voeding heeft geen label. Echte voeding liegt niet.

*Bron: Eur J Appl Physiol. 2012 Sep;112(9):3187-94.